بررسی تحقیق کیفیت زندگی و ابعاد آن در شهر مرند

بررسی کیفیت زندگی و ابعاد آن در شهر مرند

1- مقدمه
ظهور انقلاب صنعتی و گسترش روزافزون فرایند تفکیک و تمایز اجتماعی در جوامع بشری، ضرورت سازماندهی و چرخش در فرایند توسعه را از حیث نظری و عملی به همراه داشت به گونه¬ای که رویکردهای مختلفی در باب چگونگی و کم و کیف توسعه مطرح شدند. درآغاز وجه غالب این رویکردها تمرکز بر رشد اقتصادی بود و از منظر رفاه و بهزیستی اجتماعی، اصلی پذیرفته شده تلقی میگردید. گزاره «ثروت بیشتر به خوشبختی بیشتر افراد میانجامد». لیکن از اواسط دهه 691 میلادی، با بروز و ظهور پیامدهای منفی حاصل از رشد از سویی و برجسته شدن دغدغه¬های جدید از سوی دیگر، جایگاه رشد اقتصادی به عنوان هدف اصلی
توسعه مورد پرسش و تردید قرار گرفت و تلاشهایی انجام شد تا رشد اقتصادی و سیاستهای مربوط به آن نه به عنوان هدف بلکه به عنوان یکی از ابزارهای دستیابی به اهداف توسعه در نظر گرفته شود. در اوایل دهه 661 مؤلفههای مربوط به توسعهی اجتماعی نظیر سرمایه اجتماعی، همبستگی اجتماعی و... نیز به ادبیات توسعه راه یافت و به تعبیری در سلسله مراتب اهداف توسعه تغییراتی اساسی حاصل گردید و با تأکید سازمان ملل، بهزیستی اجتماعی و کیفیت زندگی در رأس اهداف توسعه قرار گرفت که کاهش فقر و تخریب محیط زیست، افزایش بهداشت و طول عمر و به طور کلی ارتقاء کیفیت زندگی را به همراه دارد.
مفهوم کیفیت زندگی ابتدا به حوزه¬های بهداشتی و بیماریهای روانی محدود می¬شد، اما در طی دو دهه گذشته، این مفهوم از زمینه¬های بهداشتی، زیست محیطی و روانشناختی صرف به مفهومی چند بُعدی ارتقاء یافته (عنبری، 1386) و مورد توجه تعداد زیادی از حوزه¬های مطالعاتی قرار گرفته است. از این روست که بر اساس پایگاه داده¬های موسسه اطلاعات علمای، از 68 تا 115 بیش از 55 هزار تحقیق در مورد کیفیت زندگی صورت گرفته است  )رضوانی و منصوریان، 1387).
2- بیان مسأله
مفهوم کیفیت زندگی درتحقیقات اجتماعی، مفهوم تازه ای است، اما توجهات و تلاشهای بسیاری در دهه های اخیر در این زمینه انجام گرفته است . دراواسط قرن بیست، با توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی کشورها و پیشرفت علوم و تکنولوژی، انسانها به تدریج از رفاه باالاتری برخوردار شده وخواستار کیفیت زندگی بالاتری شدند. به همین دلیل کیفیت زندگی در قرن بیستم، مورد توجه زیادی قرار گرفت و تلاش هایی در هر حوزه در رابطه با مفهوم سازی وتعریف کیفیت زندگی در جهان انجام گرفت( جیووانی، 1999: 96-65).کیفیت زندگی طبق تعریف میلبراث احساس کلی خوشبختی است که سازمان بهداشت جهانی هم آن را بهزیستی در حوزه های اجتماعی، روانی وفیزیکی و به نحوی به رفاه اجتماعی افراد جامعه مرتبط است و برای ارتقای سطح رفاه و کیفیت زندگی افراد بایستی عوامل تاثیر گذار بر آن شناسایی و تقویت شوند ( حاجی پور ، 1385 :57).
کیفیت زندگی تا حد زیادی تحت تاثیر شاخص های اقتصادی قرار دارد. یکی از معروف ترین شاخص های کیفیت زندگی، شاخص توسعه انسانی است که توسط مرکز برنامه توسعه سازمان ملل درتهیه گزارش های توسعه انسانی ازسال1990 به بعد مورداستفاده قرار گرفته است. اما کیفیت زندگی تنها در مفهوم کیفیت وضعیت مادی خلاصه نمی شود. در واقع باید میان زندگی مطلوبو زندگی مرفه تفاوت قائل شد چرا که زندگی مطلوب بر ارزش های انسانی و مادی استوار است اما زندگی مرفه صرفاً شاخص هایی همچون ارتقای درآمد اقتصادی را درنظر دارد(غفاری واونق، 1385: 175-162).